Książka dr Marii Wardzyńskiej, wydana przez Instytut Pamięci Narodowej, zatytułowana „Wysiedlenia ludności polskiej z okupowanych ziem polskich włączonych do III Rzeszy w latach 1939–1945”, jest monografią poświęconą dramatycznym losom polskiej ludności pod niemiecką okupacją podczas II wojny światowej. Głównym celem pracy jest upamiętnienie represji, krzywd, cierpień i bezprawia, jakich doświadczyli Polacy, którzy byli wywłaszczani i wysiedlani ze swoich domów, gospodarstw, warsztatów rzemieślniczych i sklepów przez niemieckiego okupanta. Autorka skrupulatnie dokumentuje te wydarzenia, ukazując ich wpływ na całe społeczeństwo, ale także na poszczególne rodziny, które straciły swoje dotychczasowe życie i dorobek.
Nie licząc się z ofiarami
Wardzyńska podkreśla, że celem niemieckich działań była całkowita germanizacja ziem okupowanych oraz likwidacja wszelkich śladów polskości. Planowanie tej operacji rozpoczęło się jeszcze przed wybuchem wojny. Pierwsze tajne projekty germanizacji ziem polskich powstały w sierpniu 1939 roku, zakładając masowe wysiedlenia Polaków, przejmowanie ich gospodarstw przez Niemców oraz wykorzystywanie byłych właścicieli do pracy niewolniczej. W ramach realizacji tych zamierzeń, od jesieni 1939 roku, Niemcy systematycznie wypędzali Polaków, aby zasiedlić te tereny około 1,8 miliona Niemców, w dużej mierze chłopów. Generalny Plan Wschodni zakładał również przesunięcie etnicznej granicy Rzeszy o około tysiąc kilometrów na wschód, co wiązało się z przymusowym przesiedleniem lub eksterminacją milionów dotychczasowych mieszkańców tych ziem.
Wysiedlenia także w Tomicach
W swojej pracy Wardzyńska dokładnie opisuje zarówno masowe akcje wysiedleńcze, jak i mniejsze, lokalne przesiedlenia, udokumentowane na podstawie szeroko zakrojonych kwerend. Przykładem tego jest sytuacja z kwietnia 1940 roku w ówczesnym powiecie jarocińskim, gdzie z miejscowości Tomice w gminie Gizałki wysiedlono osiem rodzin, liczących łącznie 40 osób. Wysiedleni mieszkańcy wsi zostali skierowani do pracy w gospodarstwach niemieckich osadników w okolicach Konina. Ta szczegółowa relacja ilustruje, że niemieckie działania miały również dramatyczne konsekwencje dla małych społeczności i pojedynczych rodzin, które zostały brutalnie oderwane od swoich domów i zmuszone do niewolniczej pracy na rzecz okupanta. W naszej okolicy takich przesiedleń było więcej, a mieszkańcy, którym udało się zostać w rodzinnej miejscowości analogicznie to innych regionów kraju, musieli pracować dla rodzin niemieckich, które przejmowały niektóre gospodarstwa.
Autorka przybliża także koncepcje urbanistyczne nazistów, które przewidywały tworzenie nowych miast i wsi z siedzibami władz gminnych oraz pomieszczeniami dla NSDAP, które miały służyć jako centra administracyjne dla rozległych terenów.
Cała książka jest obecnie (22.05.2024) możliwa do pobrania TUTAJ
